Categorie: Reis Finse- en Bothnische Golf

In 2004 maakt de reddingboot Bernard van Leer een 5 maanden lange tocht over de Noordzee, Oostzee, Finse- Golf, Bothnische-Golf en Golf van Riga. In meerdere landen worden reddingstaions van collega reddingmaatschapijen bezocht.
In vele landen werden kustplaatsen bezocht zoals in: Nederland, Duitsland, Denemarken, Zweden, Ålands, Finland, Estland, Letland, Litouwen en Polen.
Hierbij het reisverslag.

Maasholm, een klein stadje aan de Schleie

Hier een eerste e-mail bericht vanuit een koud, bewolkt, regenachtig en winderig Duitsland.
We zitten in Maasholm, een klein stadje aan de Schleie, dat is een zeearm van de Oostzee in Sleswig-Holstein, zo'n 10 mijl noordelijk van het Kieler fjord. Onze eerste week zit er op en die is heel voorspoedig verlopen, we hebben ruim 350 zeemijl afgelegd (zo'n 650 kilometer) en zijn al met al in vier dagen van Amsterdam naar de Oostzee gevaren. De eerste dag van IJmuiden naar Teschelling, toen van Terschelling naar Borkum (eerste Duitse wadden-eiland), van Borkum naar Brunsbüttel (monding van het Nord-Ostsee-Kanal) en van Brunsbüttel naar Holtenau (einde van het kanaal) op de Oostzee in het Kieler fjord. Het weer was ons zeer ter wille, wind was er nauwelijks en zon volop, dus dat waren super-relaxte zeetripjes met factor 10 op het achterdek! Alles functioneert prima aan boord, motoren draaien goed, generator functioneert, elektrisch koken valt helemaal niet tegen, douche is super, de toiletten ook, maar alleen de automatische piloot vertoont vreemde kuren als hij is aangesloten op het navigatie-programma op de computer. Het is ons de eerste dagen regelmatig overkomen dat hij opeens volkomen onverwacht en zonder dat wij er iets aan doen, 90 graden bakboord uitstuurt….Nou was dat gelukkig midden op zee, met goed weer en goed zicht geen enkel probleem, maar prettig is het niet…Hans heeft met de leverancier van het navigatie-programma gebeld, maar we zijn er nog niet achter wat de fout veroorzaakt, dus geven nu de automatische piloot zelf de koers-opdrachten en dan gaat het prima.

Vanaf vorige week vrijdag waait er een straffe wind hier, het is windkracht 6 tot 7 en als er buien zijn is het 8 tot 9. We zijn, na mijn verjaardag in Holtenau gevierd te hebben (heerlijke dag met volop zon; zie foto!) op maandag vertrokken met als bestemming Langeland / Denemarken, maar kregen de wind volledig dwars, dus hebben koers verlegd naar het noorden en liggen dus nu in Maasholm op de Schleie. We hebben hier heerlijk gewandeld langs de Oostzee en natuurlijk genieten we volop van het Erdinger hefebier, wat nergens anders als in Duitsland zo goed smaakt. De CV bewijst goede diensten, de temperatuur is hier (maar in Nederland hebben jullie precies hetzelfde weer begrijpen we op de middengolf zender, waarop we ook alle stormwaarschuwingen ontvangen) veel te laag voor de tijd van het jaar; 's nacht daalt hij zelfs tot 3 graden (brrr). Als ik om me heen kijkt vanuit de radio-hut, dan zie ik overal witte schuimkoppen en bomen (mooie bomen hebben ze hier, zelfs vlak bij zee, dat zie je nooit bij de Noordzee met z'n eb en vloed) met gebogen bovenkanten; de wind giert om het schip, als je naar de lucht kijkt lijkt het wel oktober en de regen klettert op de ramen. Kortom goede dag om in de haven te liggen! Speciaal bericht voor Willeke: mooie stenen hebben ze hier joh: echt een enorme variëteit aan graniet, vuursteen, kalksteen en helaas weet ik niet meer namen -zal een boekje aanschaffen-. Heb al één groot (maat bierflesje) stuk steen (zwart doorzichtig van binnen) voor je meegenomen zodat je er iets van kunt hakken: zou dat lukken denk je, heeft dat zin of kan ik mijn pogingen -en voortdurend naar beneden kijken tijdens standwandelingen- beter staken (zal Hans opluchten).

Na afgelopen dinsdag zijn wij op woensdag (26/05) met NW 4 vertrokken uit Maasholm met bestemming het eiland Langeland in Denemarken.
Voor de wind uit is dit een prima oversteek van ca. 40 nm (nautische mijlen). We meren in een piep klein haventje in Spodsbjerg af, hebben een eerste blik op Denemarken en verstaan geen klap van wat ze hier zeggen. Gelukkig spreekt iedereen hier goed Duits en Engels. Op donderdag is het weer wederom goed en besluiten we direct door te varen naar het eiland Mön, een oversteek van zo'n 70 nm. De tocht voert over groot open water zowel als fjorden-kusten en door nauwe stromen tussen eilandjes door. Prachtig om hier met je eigen boot doorheen te tuffen!!! We vinden een prima ligplaats in het visserhaventje van Klintholm. Bij een zojuist aankomende visserman kopen we verse kabeljauw die Hetty weet om te toveren tot een heerlijke ovenschotel, jam jam..

Richting Bornhol
Omdat het weer ons nog steeds goed gestemd is besluiten we de volgende dag om 07.00 uur het erop te wagen en de zeereis naar Bornholm, ruim 80 nm, 10 uur varen, te aanvaarden. Halverwege deze tocht zitten we dichter bij het (oost-)Duitse eiland Rügen en de kust van Zweden maar we gaan door naar het laatste Deense eiland onder de zuid-west punt van Zweden; Bornholm. Met een flinke windkracht 5 van achteren stuiteren we om 17.00 uur de haven van Rönne binnen en vinden een goede ligplaats in de vissershaven. En hier liggen we nu nog steeds……. Tijdens de laatste paar zeereizen was het mij opgevallen dat de oliesmering van de stuurboods schroefas niet geheel correct functioneerde. Na onderzoek blijkt er zeewater in de schroefaskoker te komen waardoor de smering niet goed verloopt. Met dit probleem durven we eigenlijk niet verder te varen en besluiten we wijze raad in te winnen bij bevriende KNRM'ers. Het gaat ernaar uitzien dat de 5 keerringen (onder water) van de schroefas beschadigd zijn en wellicht vervangen moeten worden….dik balen dus….. Gelukkig liggen we hier in de vissershaven vlak bij een scheepswerf met machinefabriek maar om nu, na twee weken al, met de BvL het water uit te moeten, daar hadden we niet op gehoopt. Maar goed, komt tijd komt raad en we liggen hier uiteindelijk in prachtig weer op een prachtig eiland. Als de noodzakelijke reparaties achter de rug zijn dan hebben we het plan om naar de zuid-oost punt van Zweden te vertrekken naar het piep kleine eilandje "Ütklippan" . Maar nu eerst werk aan de winkel…..

Hallo allemaal, Hier weer een berichtje van ons vanuit (nog steeds) Bornholm. Het is een prachtig eiland en we hebben tijd genoeg om het te bezichtigen. We maken fietstocht na fietstocht en wandelen wat af! Het eiland is ongeveer 5 keer zo groot als Terschelling en heeft veel te bieden zoals, rotskusten, zandstranden, pittoreske vissershaventjes, visrokerijen, een prachtige middeleeuwse burcht-ruïne, ronde witte kerken (ook uit de middeleeuwen), mooie velden waar het koolzaad bloeit, vakwerkhuisjes overal, herten waar je zomaar oog-in-oog mee staat tijdens een fietstocht, etc. etc. Het hele eiland staat prachtig in bloei: gouden en paarse regen nog overal, seringenbomen in alle mogelijke kleuren, kastanjes, linden en meidoorns, die ze hier niet alleen als boom en struik hebben, maar ook als heggen; dan natuurlijk het fluitenkruid en ook overal korenbloemen, klaprozen en akelei-achtige bloemen. We liggen in de vissershaven en zijn nog steeds in afwachting van onze hellingbeurt. Als alles meezit gaan we morgen (donderdag 10 juni) om 11 uur uit het water.

Nu ligt de Deense reddingboot op de helling en dat duurde langer dan verwacht, maar morgen is dus voor ons the big day, dan gaan wij droog en wordt hopelijk duidelijk wat er aan de hand is waardoor er water in het smeersysteem van de stuurboord-schroefas komt. We hopen maar dat de schade te overzien is en dat ze het hier goed repareren kunnen. We hebben veel steun uit Nederland gehad van iedereen, waarvoor dank, de KNRM-ers Jaap en Jan en werfbaas Gerard, hebben ons met wijze raad bijgestaan, Bas heeft de tekeningen van de schroefas opgestuurd: we zijn er helemaal klaar voor. We gaan gelijk het onderwaterschip in de antifouling zetten, want als we er toch uit gaan, kunnen we dat meteen meenemen; komt dus goed uit dat we lekker uitgerust zijn hier op Bornholm. Overigens valt het wel op dat de Denen hier de hele dag door bier drinken, al om 9 uur zijn ze aan de Tuborg, Carlsberg, of wat voor bier dan ook en daar gaan ze gewoon de hele dag mee door. Zelfs de werknemers van de scheepswerf zitten, tijdens het werk, gewoon aan het bier. Ook hier leven de mensen met ons mee, we hebben uitgebreid gesproken met de Deense reddingsmensen en ook al hun materiaal bekeken. Ook met de 'havenautoriteiten', die eigenaar zijn van de helling en met de mensen van de machinefabriek die hier staat.

Gisteren was het dan zover. De BvL ging het water uit en dat was dan ook wel nodig. Het onderwaterschip was hard aan een schoonmaakbeurt toe. Maar daar ging het deze keer niet om. Hoe zag de schroefas eruit……????
Daar kwamen we vandaag pas achter toen de werfmensen de schroef demonteerden en we een kijkje konden nemen in de afdichting. De rubberen drukring ziet er nog goed uit. Er lekte wel direct water en maar heeeeeel weinig olie langs de as naar buiten. Niet voor niets het water uit dus. Toen de lichtmetalen babith ring eraf en daar zat de ellende. Het witmetaal was volledig ingekerfd en gegroefd dat helaas ook het geval was bij de bronzen loopbus in de schroefaskoker. Van 'afdichting' was hier geheel geen sprake meer. Het inmiddels glas heldere water sijpelt er gestaag uit. Maar goed, de reden van de lekkage was nu volledig duidelijk maar hoe nu verder???

De werf stelt voor om de schroefas te trekken (er uit te halen) zodat ze de bronzen loopbus kunnen demonteren. Dan is het mogelijk om zowel de bronzen bus als de Babith ring in de draaibank op te zuiveren waardoor, na het vervaardigen en plaatsen van een vulring, weer een goede afdichting ontstaat. Na overleg met Jaap (KNRM) en Dick (ex-KNRM expert) zoeken we verder naar de oorzaak van deze heftige beschadiging en vinden resten van een visdraad die wellicht de schade veroorzaakt heeft. Ook de werfbaas komt kijken en denkt dat dit wel eens de oorzaak van het kwaad kan zijn. Hierover lichten we onze verzekeringsmaatschappij in en voeren gesprekken met hun expert. We hopen maar dat zij dit zullen zien als een verzekerde schade, afwachten maar. Dit weekend zullen Hetty en ik ons vermaken met het opnieuw aanbrengen van een flinke laag anti-fowling waarvoor wij inmiddels, na het grondig afsteken en krabben van de oude lagen, reeds een primer hebben aangebracht. Jullie zien wel, wij vervelen ons niet… We houden jullie verder op de hoogte via de "berichten aan allen" maar dit wilden we jullie toch even tussendoor mailen. Groeten vanuit een inmiddels regenachtig Bornholm, Hetty en Hans

Vandaag 16 juni 2004, precies één maand na ons vertrek uit Amsterdam, liggen we nog steeds op 55.05.63 Noord en 14.41.64 Oost of te wel in Rönne op het eiland Bornholm. Van de al drie dagen aanhoudende wester storm hebben we hier geen last want we liggen hier zo vast als een huis, nog steeds "hoog en droog", op de hellingbaan (slip heet dat hier op z'n Deens) van de plaatselijke scheepswerf annex machinefabriek. Met een beetje geluk gaan we a.s. vrijdag of volgende week maandag het water weer in en is dit leed ook weer geleden. Dat mag dan ook wel want we zijn hier vrijdag alweer DRIE weken. Met de reparaties wil het wel redelijk vlotten. De beide schroeven liggen er momenteel af en de olie/water keringen worden gevlakt en opnieuw pas gemaakt. We hebben een heel kundige vakman die zich hiermee de gehele dag vermaakt maar uitsluitend Deens spreekt. Ik maak hem van alles duidelijk met een beetje Duits en Engels door elkaar of gewoon met plat (boers) Nederlands, ja Oma dat klinkt zelfs een klein beetje als Deens; "die büsse mut ie nog fien sliepen" (je moet die lagerbus nog slijpen met fijn slijppoeder). Inmiddels zijn de smeerolietanks schoongespoeld en de leidingen met perslucht doorgeblazen.

De machinefabriek heeft een aanpassing gemaakt (blijft toch een ergotherapeut) waarmee ze de bronzen bussen van de assen vanaf de buitenkant kunnen vlakslijpen waardoor de schroefassen niet gedemonteerd hoeven te worden. Het witmetaal van de dichtingsring is in de draaibank gevlakt en de rubberen drukringen zijn nog goed in tact. Alles kan nu dus weer in elkaar (met opvulringen natuurlijk) en dan maar hopen dat we goed gemeten hebben en dat, als het schip weer te water gaat, er geen water meer binnenkomt en geen olie meer uitlekt. Daar er duidelijk sprake was van visdraad om de schroefas die het hele zaakje beschadigd heeft, gaf de expert van de verzekering (n.b. oude eigenaar van de reddingboot Neeltje Jacoba) ons hoop dat het hier wellicht om een verzekerde schade gaat. Ook gaf hij nog veel nuttige tips bij het uitvoeren van de reparatie omdat hij dit zelf ook al eens gedaan had, erg prettig en handig. Hetty en ik, jullie weten wij kunnen toch niet stil zitten, hebben meteen het hele onderwaterschip maar 'even' een flinke beurt gegeven. Oude verflagen er zo veel mogelijk afgestoken, het hele schip in de primer, twee tot drie keer in de (giftige) antifowling en boven de waterlijn in de menie en morgen nog even voor een tweede keer in de blauwe glansverf. Hij ziet er dan weer smetteloos uit. De werf begint iedere dag om 06.45 uur, en dat in je vakantie, waardoor we dus flink lange dagen kunnen maken. We zitten al tijdens de lunch aan het bier en passen ons zo dan ook goed aan aan de Deense gewoontes. We hopen dat, zodra wij weer kunnen varen, de storm gaat liggen en dat de temperatuur (ca. 10 tot 12 graden) weer wat gaat oplopen zodat we in of na het weekend onze tocht richting Zweden kunnen vervolgen. Groeten vanuit een koud en stormachtig Bornholm, Hetty en Hans

Hallo allemaal,
Hier een bericht uit Zweden; we liggen in Zuid-Zweden, in Simrishamn. Gisteren (vrijdag 18 juni) zijn we van de helling te water gegaan en vandaag naar Zweden overgestoken. Het varen ging prima en na 8 dagen noeste schilder-arbeid en opwinding of het allemaal goed zou komen, gaan we nu lekker uitrusten en verder varen! Daarom maken we dit bericht niet lang, binnenkort horen jullie meer.

 

Hieronder zie je een foto van de visdraad, maar erg duidelijk is het niet omdat het maar resten zijn die er helemaal tussen zijn gekomen en die het lichtmetaal (babith) hebben beschadigd. Hierbij is ook de bronzen bus ingesleten. Beide onderdelen zijn nu gevlakt en er zit een nylon vulring tussen om het ontbrekende metaal te vervangen. De foto die we sturen is een detail-foto van de babith-ring.

Hallo allemaal,
Na veel wind, kou en nu weer regen is het weer tijd voor een berichtje aan allen. We liggen momenteel in Oskarshamn, een klein plaatsje aan de zuidoost kust van Zweden, zo'n 120 mijl ten zuiden van Stockholm. Het weer laat ons nog steeds een beetje in de steek waardoor we drie dagen 'verwaaid' gelegen hebben (wind rond 15 m/s) in Kalmar. Dit is een oude Hanzestad aan de Kalmarsund, verbonden met een 6 km lange brug aan het eiland Öland. We kwamen daar terecht via Karlskrona en Grönhögen op Öland. De 'scherenvaarweg' tussen Simrishamn en Karlskrona was indrukwekkend. We hadden geluk want juist die dag was het goed weer en konden we tijdens het varen heerlijk buiten zitten en sturen. Het "Jan de Graaf"-bankje in de flying bridge kwam hierbij uitstekend van pas en voldoet prima. Je kunt zo relaxed zitten en toch alle vaarwegbebakening in de gaten houden en het schip goed op koers houden tijdens het varen door de smalle vaargeulen. In Kalmar vierden we met twee Zweden die we daar ontmoetten en die net twee weken op weg zijn met een piep klein zeilbootje naar Griekenland(?!?!?!).

Het Midzomerfeest is één van de belangrijkste feestdagen in Zweden. Het was bitter koud maar oer gezellig. Na het bezoeken van de festiviteiten; muziek, dans, klederdrachten, de midzomerfeest-boom, etc. nodigden zij ons bij hen aan boord uit voor het traditionele eten bij dit feest; haring met slagroom en dille, gehaktballetjes met paddestoelen, rauwe zalm met zoetzure saus en traditionele drank (een soort levenswater) dat bij ieder glas vergezeld ging van een drinklied dat zij samen voor ons zongen. Een hele belevenis. Gisteravond zagen we in de plaatselijke kroeg de voetbalwedstrijd Zweden tegen Nederland die met ontzettend veel mazzel voor Nederland goed- en voor Zweden slecht afliep. Alle aanwezige Zweden waren diep bedroefd en konden maar amper de tranen bedwingen.We hadden echt met ze te doen. Morgen vertrekken we voor een prachtige scheren vaartocht, tussen honderden eilandjes door vlak langs, uit het water opstijgende rotsen, naar Västervik alwaar we dinsdag a.s. Tim verwachten die 'sochtens naar Stochholm vliegt en dan met de trein naar ons toe komt. Het zal onze eerste gast aan boord zijn en we verheugen ons op zijn komst. Weer voldoende voor dit bericht, hopend op de zomer, gegroet, Hetty en Hans

Ik (Tim) ben nu al weer 10 dagen aan boord bij Hans en Hetty en het is erg gezellig. Ik ben aan boord gekomen in Västervik, na twee busritten, twee treinritten en een vlucht, oftewel: zo'n 11 uur reizen vanaf Rotterdam (ja Rotterdam ja!) Centraal station. Dezelfde avond zijn we nog naar een prachtig anker plekje gevaren in de luwte van schitterende eilandjes. Hans en ik hebben het anker uitgegooid en Hetty vond het maar helemaal niets in het begin, maar toch heeft ze prima geslapen. De volgende ochtend (woensdag) vertrokken we (met de nodige wedstrijdspanning voor de halve finale tegen Portugal van die avond) naar Valdemarsvik, om hier na anderhalf uur invaart, op groot scherm de nederlaag van Oranje mee te maken. Helaas pindakaas. Genoeg reden dus om ons (met een groot gehesen Nederlandse vlag) de volgende ochtend zo snel mogelijk uit de voeten te maken (en dus wéér een anderhalf uur durende invaart tot zee te trotzeren). En op naar een paar dagen eenzaamheid in de bush!

En die vonden we, in de naam van het eiland Fango (met zo'n rondje boven de a, maar die kan ik op het toetsenboard niet vinden). We meerde aan pontificaal tegen een 15 meter uit het water rijzende rots, waar ooit in de glorieuze jaren van de Zweedse mariene (die heden ten dage in zijn geheel is opgeheven) de torpedo boten van de toenmalige koning Gustav VI afmeerden. Omhoogklimmen was onmogelijk, dus de enige manier om eraf te komen, was met het bijbootje. Op dit -en naastgelegen- eiland(jes) hebben wij: gewandeld, geklommen, gegeten, gevist, gevaren, gedronken nog een keer gedronken dan weer gegeten en meestal daarna nog één keertje gedronken, totdat we genoeg eenzaamheid hadden ervaren en we op zaterdag weer besloten te vertrekken. De prachtige tocht naar Arkosund lag ons in het verschiet, dwars door de Zweedse scherenkust (argipelago), baanden wij ons een weg naar een klein plaatse in de buurt van het grotere Norrköping, waar ook een reddingspost was gevestigd, zodat Hans weer lekker zijn favoriete bezigheid kon uitoefenen: overdrijven! Maar erg leuk was het wel om alle schepen van de Zweedse reddingsmaatschappij eens grondig te bezichtigen, met tekst en uitleg in het redelijk goede engels van de kapitein van deze drie boten tellende vloot. Weer behoorlijk wezen netwerken als we dat zo mogen noemen. Hans wilde zo graag een vlaggetje van hun reddingsmaatschappij, is dit gelukt? Nou nee, maar wel weet Hans hen zover te krijgen om voor ons verder op onze reis (twee dagen later) zo'n 2000 (!!!) liter duty-free gasolie te bezorgen, een mooi resultaat behaald door onze stoere captain Hans. Okay, dit was gelukt, dus we konden meteen de volgende ochtend weg. Het is Zondag en ik weet natuurlijk als de beste dat het 4 Juli is, hetgeen betekend: de finale van het EK voetbal. Al is Nederland uitgeschakeld een duel eerder, het nu torenhoog favoriete Portugal zal het nog wel waar moeten maken tegen de verassing van dit toernooi, de feta etende Grieken. Dus wij steven af op Trosa, het klink mediteraans, maar dat was het niet, om hier in een leuk cafeetje, onder een warme deken (heel normaal op de Zweedse terrasjes), de feta eters van de Portugezen te zien winnen, echt bizar! (Voor degene die niets van het bovenstaande begrepen, maak je niet druk, het ging over voetbal). Afijn, tijd om te bunkeren, want die 2000 liter wachtte op ons in Södertälje een klein buitenstadje van Stockholm. Hier kwamen wij maandag middag na een wilde toch over de open zee (heen en weer en heen en weer en heen en weer….. etc.) aan.Erg aardige mensen hielpen ons en de rekening wordt opgestuurd, maar het plaatsje was de moeite niet waard.

Afijn, op dan maar naar Mariefred, een dorpje waar Hetty graag een kasteel wil bezichtigen. Eerst lijkt er geen plek, maar dan worden wij via de marifoon geroepen door een stoomschip (die met passagiers elke dag op en neer vaart naar Stockholm) aan een privé steiger. Deze kapitein is zo onder de indruk van de Bernard van Leer (zoals eigenlijk iedereen hier in Zweden), dat hij ons toestaat aan deze steiger te komen liggen. We bekijken uitvoerig hun schip, en zij het onze. Als wij in hun keuken komen (die ook deels door stoom wordt bediend, en het er dus stikheet is), komt er een wilde Thaise kok naar ons toe: "Thai food… good good… you want… Thai food…?" ondanks dat wij net de lunch ophadden konden wij dit uiteraard niet weigeren en voordat we met onze ogen konden knipperen zaten wij aan de Thai food, erg vriendelijk allemaal. De volgende dag vroeg op en het kasteel bezichtigen, het is een mooi kasteel met meer dan 70 openbare kamers, vol met prachtige plafonds, schilderijen, bedstee's, ridderzalen en zelfs een prachtig theater.

Erg mooi dus allemaal, maar het weer is ook erg mooi, dus Hans en ik proberen Hetty een beetje op te jutten, want we zouden een fietstocht gaan maken. Ook dit was erg lekker, we hebben zo'n 4 uur gefietst (ong. 40 km), door bossen, over heuvels, langs snelwegen en door koolzaadvelden. Tegen half zeven waren we weer op de boot en stak Hans de BBQ aan, het was nog steeds prachtig weer en we hebben tot 1.00h buiten gezeten (het was immers nog steeds licht, helemaal donker wordt het niet en om 03.30h is het alweer helemaal licht buiten). Nou en nu is het donderdag (de 8e) en zijn we net een kleine twee uur onderweg naar Stockholm, we zullen hier tegen drie uur, half vier aankomen en blijven tot zondag ochtend. Dan ga ik van boord en varen Hans en Hetty verder, ik heb dan afgesproken met een paar vriendinnetjes uit Amsterdam om zondag en maandag samen in Stockholm door te brengen en dinsdag keer ik weer huiswaarts. Voor zover mijn bijdrage aan de reis van H&H, genoeg geluld voor nu en groetjes van Hans en Hetty en uiteraard ook van mij… Tim…!